De SAR-helicopter op visite

De SAR-helicopter op visite

Inmiddels zijn we alweer twee weekjes en een heleboel monsterpunten verder. Om precies te zijn 320 in 7 dagen. En het gaat als een zonnetje. Ik zal het wel even afkloppen natuurlijk, want het zal niet de eerste keer zijn dat een monstertuig afbreekt of een motor niet meer wilt starten, maar tot nu toe mogen we niet klagen!
Afgelopen week was wel weer een flinke. We hadden twee keer per dag hoog water (overdag), dus dat betekent vroeg beginnen en laat klaar en als we mazzel hadden, konden we tussendoor even uurtje liggen. Maar ja, dan moet er geblogd worden!
Deze week hadden we een bijzonder bezoekje. Toen het heel even tussen het slechte weer door rustig was, zagen we in de verte een SAR-helicopter. En die kwam wel heel dichtbij! Of ze ons schip konden gebruiken voor een oefening... Zo, dat was even spectaculair! Een mooi gezicht, zo'n grote SAR-helicopter (Search And Rescue) op nog geen 10meter afstand. Maar we konden maar beter niet te dichtbij staan, want dan werd je helemaal doorweekt van het opspattende water :-)
En toen weer snel aan het werk, want er moest nog heel veel uitgezocht worden! We hadden zelfs een dag dat we maar tot 15.00 uur door konden monsteren, maar dat we 's avonds om 21.00 uur pas klaar waren met uitzoeken, meten en wegen. Gelukkig stonden de patatjes en de frikandelletjes ons daarna al op te wachten. En als je dan de volgende ochtend pas om 6.15 de wekker hoeft te zetten (in tegenstelling tot de rest van de week; toen was het steeds 5.15), denk je toch even: he, lekker, uitslapen!!

Even uitrusten op het anker...



 



Kokkels; de doelsoort van deze survey

Monsteren in het zonnetje

Deze week was een belangrijke week, want de projectleider, Karin Troost, ging mee! Dus we moesten natuurlijk een beetje indruk maken...
En dat begon al goed: toen we vlak voor Amsterdam reden, haalden we ineens een rij Audi's in. Met AA-nummerborden... En jawel! Daar zaten gewoon Beatrix, Willem Alexander en Maxima in! En de koning zwaaide zelfs even naar ons. Als dat geen indruk maken is...

Vorige week hebben we de beslissing genomen om van het oostelijk Wad terug te varen naar het westelijk Wad. Het oostelijk Wad is wel heel mooi, met z'n geulen en droogvallende platen, maar je hebt er ook veel water nodig om te monsteren en om te varen. Maar als er oostenwind staat, loopt de Waddenzee als het ware 'leeg' richting zee en is er weinig water. Dit hadden we vorige week: er was 60 cm verlaging! En bij een waterstand van 110cm scheelt dat dus een slok op een Berenburg.

Varen door de smalle geulen van het oostelijk Wad

BBQ-en met op de achtergrond de zojuist ingelopen oesterbank

Het westelijk gedeelte van de Waddenzee is over het algemeen dieper. Hier liggen ook de percelen van de mosselvissers en de meeste MZI's (mosselzaadinvang-installaties).  We hoeven hier dus minder rekening te houden met het getij en kunnen daarom flink lange dagen maken. Maar met het zonnetje erbij is dat helemaal niet erg! Zelfs het lopen door de slik wordt een stuk aangenamer met een zonnetje erbij... En wanneer we helemaal bezweet, uitgeput en hongerig aan boord stappen, liggen de worstjes al op de bbq te wachten! Dat hebben we wel verdiend en het smaakt heeerlijk. Zo lijkt het bijna wel vakantie (maar dat zeg ik natuurlijk niet hardop). Helaas gaat een paar uur later het anker weer op en monsteren we door tot 23u 's avonds. Maar dat kunnen we wel aan met die speklappen en hamburgers in onze maag!


Dit jaar ga ik zelf ook af en toe mee monsteren in het kleine bootje (zie: http://schelpdiersurveywaddenzee.blogspot.nl/2013/04/werkwijze-kokkelsurvey.html). 
Voorgaande jaren bleef ik meestal aan boord om de administratie te doen en deden de sterke mannen dit werk (nog iets wat ik liever niet hardop zeg, want dan gaan ze naast hun schoenen lopen, maar voor dit zware werk heb ik toch echt sterke mannen nodig!), maar dit jaar probeer ik zelf wat vaker mee te gaan.

We vertrekken om monsters te nemen met het kokkelschepje

Met mooi weer is het echt prachtig: we varen rustig met z'n tweeën van punt naar punt en nemen de monsters. Tussendoor dobberen we in het zonnetje en komt er zelfs even een zeehondje nieuwsgierig koekeloeren... Maar zodra het waait en er golven staan is het echt afzien! Het is lastig je evenwicht houden tijdens het monsteren en tijdens het varen vlieg je bijna het bootje uit. Gelukkig hadden we nog niet gegeten, anders was de gehaktbal er zo weer uitgestuiterd. En met de blauwe plekken op je billen leer je ook wel leven...

Kroningsdag 2013

Vandaag was voor ons eigenlijk een hele normale werkdag. We werden 's morgens vroeg op de plaat bij Simonszand (ten oosten van Schiermonnikoog) afgezet om tijdens een tochtje van elk zo'n 6km wat hele hoge monsterpunten te voet te nemen. Collega Marnix Poelman zag daar het bewijs van hoe dynamisch een gebied als de Waddenzee kan zijn: waar we twee jaar geleden nog makkelijk konden lopen, liep nu een geul van bijna 12m diep! Op het kaartje is dat te zien in het midden onder Simonszand: die drie groene punten lagen nu diep in het water!

Onder Simonszand zijn twee geulen samengekomen

Er zat voor Marnix dus niets anders op dan maar wachten totdat hij opgehaald werd. Gelukkig had hij gezelschap van maar liefst 16 zeehonden die zijn gele regenjas nieuwsgierig volgden vanaf het water... Een supermooi gezicht!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Alsof Willem Alexander het expres zo gepland had, viel de kroonswisseling precies tussen laag en hoog water in. Die konden we dus mooi kijken. Helaas was het tijdens de blauwe jurk van Maxima nét hoog water, dus toen zaten wij met onze neus in de kokkels.
Gelukkig hadden we een hele productieve dag en hebben we een heel groot gebied kunnen bemonsteren, dus zaten we niet voor niets tijdens zo'n belangrijke dag op zee. En gelukkig scheen de zon...

Leve de koning!

Werkwijze Kokkelsurvey

Voordat de kokkelsurvey begint, zal ik even kort uitleggen hoe deze in z'n werk gaat.
Bij deze survey maken we een bestandsschatting van het kokkel-, mossel- en oesterbestand van het gehele droogvallende deel van de Waddenzee. Dit doen we op drie verschillende manieren:



Het grootste deel bemonsteren we bij hoog water vanaf het schip met een aangepast vistuig: de stempelkor. Deze neemt een hap van de bodem (altijd even groot!) en zuigt dit aan boord.

De punten waar we met het schip niet bij kunnen, bemonsteren we met een klein bootje en een zogenaamd kokkelschepje. Dit is heel arbeidsintensief en kan alleen met mooi weer, dus het grote schip heeft de voorkeur.
















En als we er met het kleine bootje écht niet bij kunnen, nemen we de monsters bij laag water te voet, waarbij we het monster uitgraven met de hand. Dit is natuurlijk veel minder efficient, dus deze methode hanteren we alleen voor hele droge punten of in gebieden die gevoelig voor verstoring zijn.

Voor meer informatie zie:
http://www.wageningenur.nl/nl/Expertises-Dienstverlening/Onderzoeksinstituten/imares/Weblogs/Schelpdiersurvey-Waddenzee.htm
of hier:
http://www.wageningenur.nl/nl/show/Kokkelbestand-in-Nederlandse-kustwateren.htm
of hier:
http://www.wageningenur.nl/nl/Expertises-Dienstverlening/Wettelijke-Onderzoekstaken/Centrum-voor-Visserijonderzoek-1/Onderzoek/Schelpdieronderzoek/Kokkels.htm

Zo, de eerste week op de Waddenzee is weer begonnen. Hierna zullen we nog 8 weken op de Waddenzee te vinden zijn: doordeweeks slapen we lekker op zee, en in de weekenden gewoon thuis.
Het schip, waar we al jaren mee gevaren hebben, is deze winter helemaal verbouwd, dus we kregen natuurlijk eerst even een rondleiding. Het lijkt wel een drijvend hotel nu! Met als grootste verandering: de vrouwenhut. Want we hebben nóg een primeur: voor het eerst in de historie van de Imares-schelpdiersurveys zijn er drie vrouwen aan boord (van de 7 man totaal). Drie! Die arme bemanning moet wel even wennen hoor, want vrouwen op een vissersschip is nog steeds niet heel gebruikelijk, hoewel het in het onderzoek al wat vaker voorkomt.

We beginnen deze surveys met het inlopen van mosselbanken: een paar uur voor laag water worden we met een klein bootje op een droogvallende plaat afgezet. Iedereen loopt om zijn of haar mosselbank heen en noteert wat hij ziet. Aan boord worden de banken meteen in ArcGis, een kaart-programma, ingetekend; hier zal ik volgende keer wat dieper op ingaan.

Deze week is het 's morgens heel vroeg laag water, dus zodra de zon op is, staan wij op de plaat. Zo kunnen we optimaal gebruik maken van het lage tij. Ook bij het lage water 's avonds gaan we nog een keer de plaat op.

Aangezien het de eerste week is, is het weer even wennen. Je zit toch 24 uur per dag op elkaars lip, de wekker staat om 5 uur en 's avonds moeten we vaak tot een uur of 12 nog even varen. En als dan de allereerste bank van het seizoen ook nog een flink slikkige blijkt te zijn, ben ik blij wanneer ik 's avonds lekker m'n bedje op kan zoeken. Dat wil zeggen: m'n matrasje op de grond in de stuurhut. Want net zoals de bemanning is ook de nieuwe accomodatie niet ingesteld op zóveel vrouwen. Ik vind het niet erg hoor. Dit is jarenlang m'n privé-suite met uitzicht op zee geweest, dus ik slaap weer als een roosje. En wat is nu mooier dan wakker worden en vanuit je bed de zon zien opkomen boven zee...?

 

De schelpdiersurvey Waddenzee is van start!

Van 8 april tot 7 juni 2013 zijn de onderzoekers van IMARES op de Waddenzee om de jaarlijkse schelpdiersurveys uit te voeren.

Het doel van de surveys is het maken van een bestandsschatting van de mosselen, kokkels en oesters op de droogvallende platen van de Waddenzee zodat men weet hoeveel eten er is voor de vogels en hoeveel er opgevist mag worden.

Volg onderzoeker Carola van Zweeden samen met haar collega’s tijdens de 9 weken durende survey waarbij ze lopend, vanaf een kotter of vanuit een klein bootje op zoek gaan naar mossels, kokkels en oesters!

» Meer over de opzet van de survey